انقلاب رنگ ها در صنعت چرم

تحولات محصولات چرمی از دهه 80 به بعد

از ویژگی های منحصربفرد محصولات چرمی اوایل دهه ۸۰ که وارد بازار شدند طیف وسیع و تنوع رنگی بالای آنان بود. جوانانی که علاقه ای  به استفاده از محصولات چرمی نشان نمی دادند، را ترغیب به استفاده از محصولات و پوشیدن لباس های چرم کرد. به نوعی انقلابی در کاربرد چرم برای استایل های مختلف ایجاد نمود. انقلاب رنگ ها در صنعت چرم پیامد این موضوع توسعه پیدا کردن بازار چرم به بازار هدف های جدید از جمله جوانان، استایل های مدرن، اسپرت و … بود.

 چرم

چرم بافتی طبیعی است که ساختار سه بعدی ویژه ای دارد. افزون بر عایق بودن در برابر گرما، در برابر هوا، آب و عرق بدن نیز مقاوم بوده و در عین حال، بخار آب را از خود عبور می دهد و انعطاف پذیری قابل توجهی دارد. بیشتر چرم مورد نیاز، از پوست حیو اناتی مانند گاو، گوسفند، بز و خوک (که این مورد در ایران موجود نیست) به دست می آید. چرم، مهمترین فرآورده ای است که در فرآیند دباغی از تأثیر برخی مو اد شیمیایی بر پوست به دست می آید. از جمله خصوصیات چرم می توان به نرمی، نفوذپذیری در برابر هوا، نفوذناپذیری در برابر آب، مقاومت در برابر باکتری ها و عوامل فیزیکی و شیمیایی محیط، فسادناپذیری، مقاومت در برابر فشا ر،کشش و انعطاف پذیری اشاره نمود. این فرآورده برای تهیه بسیاری از اشیاء و کالاهای مورد نیاز زندگی مناسب می باشد.

انواع پوست حیوان جهت تولید چرم

پوست های به دست آمده از دام ها (چهارپایان)، به دو گروه کلی تقسیم می شوند که عبارتند از:

گروه نخست شامل پوست های سبک نظیر گوسفند، بز، بزغاله و بره است. چرم تولید شده از این نوع پوست ها را چرم سبک می نامند. این چر م ها در تولید آستری، کفی کفش، کت، پالتو، کلاه و دستکش کاربرد دارند.

گروه دوم شامل پوست های گاو، گوساله، گاومیش و شتر است که چرمساخته شده از این نوع پوست ها را چرم سنگین می نامند. این پوست ها از نظر میزان سنگینی به دسته های متوسط، سنگین و بسیار سنگین تقسیم می شوند. چرم ساخته شده از این نوع پوست ها، استحکام و استقامت بیشتری دارند و بیشتر به مصرف زیره و رویه کفش، پوتین و تسمه های ماشین آلات صنعتی می رسند.

رنگرزی چرم

رنگرزی چرم از موارد مهم پس از دباغی می‌باشد که چرم‌ها را به رنگ‌های مختلف و جهت مصارف گوناگون در می‌آورند. به دلیل سه بعدی بودن رشته های آن دشوار است و نفوذ مواد رنگزا به بخش درونی آن به سختی صورت می گیرد. رنگ کردن یکنواخت و مطلوب چرم اهمیت زیادی در صنعت دارد. البته لازم بذکر است که نحوه رنگرزی چرم با توجه به نوع مصرف آن متفاوت است:

برای مثال چرم هایی که به مصرف مبلی می رسند طوری رنگ می شوند که تنها سطح آنها رنگرزی گردد. این مواقع نیازی نیست که مواد رنگزا به بخش های درونی نفوذ کنند. در حالی که در چرم های لباسی و کفش مواد رنگزا باید به درون چرم نفوذ کنند. در غیر این صورت در اثر استفاده مداوم از آنها سبب می شود تا رنگ از روی کالا جدا شده و لکه های روشنی بر روی کالا ظاهر شود. از این رو، در مورد این نوع فرآورده ها، رنگزا باید به طور عمقی در الیاف چرم نفوذ کند. از آنجا که چرم از مواد پروتئینی تشکیل شده است، ماهیت شیمیایی آن تا حد زیادی بر اثر عمل دباغی تغییر می کند.

هدف و میزان ماندگاری رنگرزی

میزان تثبیت رنگزا بر روی چرم تا حدود زیادی به مواد به کار رفته برای دباغی و همچنین وجود مو اد دیگر ترکیب شده با پروتئین، بستگی د ارد. از این رو، تثبیت رنگزا در چرم فرآیندی پیچیده و آمیزه ای از پدیده های مختلف است.  کاربرد ماهرانه مواد رنگزا به وسیله چرم ساز، نیاز به تلفیق دانش های عملی، هنری و تجربه کاری د ارد. هدف از رنگرزی، تثبیت یک ماده رنگزا بر روی یک بستر (سطح اتکا) است به طوری که این بستر بتواند به طور دائم به وسیله ماده رنگزا پوشیده شود و در اثر پدیده هایی مانند سایش، خراش و … سطح رنگرزی شده از بین نرود.

به طور معمول چرم به روش های مختلف مانند در سینی، با برس، در حوضچه، با دست یا پیسوله، روش چاپی، روش روکشی و بالابان رنگ می شود.

روش های رنگ آمیزی چرم

چرم رامی توان به دو طریق رنگ آمیزی کرد.

الف) با استفاده از مواد رنگی معدنی:

در این روش، چرم را در مواد رنگی معدنی غیر محلول در آب چون اکسیدروی، کرومات سرب و… که قدرت پوششی زیادی دارند قرار می‌دهند.

ب) با استفاده از مواد رنگی آلی:

در روش رنگ آمیزی با مواد آلی از مواد محلول در آب چون رنگ‌های آنیلی، آنیونی، نیتروژن دار، دی فنیل آهن و… استفاده می‌شود.

رنگ لبه چرم

از رنگ لبه چرم برای محصولات مختلفی استفاده می شود که تولیدکنندگان می خواهند کاری شیک، زیبا و تمیز به بازار خرید و فروش چرم ارائه دهند؛ در واقع این رنگ که کار کردن با آن هم راحت و آسان است، ظرافت و جذابیت بیشتری را برای محصول تولید شده اعم از کیف های زنانه و مردانه، کمربند، جاموبایلی و … به ارمغان می آورد. از این محصول برای همرنگ کردن یلبه های چرمی استفاده می شود و آن را هم برای چرم های مصنوعی و هم برای چرم های طبیعی می توان بکار برد.

منبع : جانتا